Windows 11’de TPM Neden Zorunlu?

windows 11’de tpm neden zorunlu, windows 11 tpm, windows 11 tpm ne işe yarar, windows 11 tpm, tpm

Microsoft, Windows 11’de neden TPM modülünün bilgisayarlarda bulunmasını zorunlu tuttu?

Windows 11 yıllar boyunca herkes için bir internet efsanesiydi. Her sene ortaya çıkan söylentiler Microsoft tarafından yalanlanıyor ve özellikle resmi açıklamalarla Windows 10 sürümünün son Windows olduğu söyleniyordu.

Mayıs ayının sonları, Haziran aylarının başlarında Windows 10’a gelmesi beklenen 21H2 güncellemesi yerine, aniden verilen bir karar sonucu doğrudan Windows 11’in çıkacağı söylendi. Hepimiz nefesimizi tutup 24 Haziran 2021 tarihinde yapılacak lansmanı beklemeye başladık. Hatta lansmana son 1 hafta kala Çin kaynaklı bir web sitesinden sızan imajları da aynı gece canlı yayında sanal makine üzerinden test etmeye başlamıştık. Windows 11’i denediğimiz yayının kaydını aşağıdan izleyebilirsiniz.

Öte yandan ertesi gün ortaya çıkan haberlerde gördük ki maalesef TPM modülü olmayan bilgisayarlara Windows 11’i yüklemek mümkün değildi. Minimum sistem gereksinimlerinde TPM 2.0 zorunlu hale getirilmişti. Bu otomatikmen 8. nesilden önceki bütün Intel işlemcilerin ve TPM’im yasaklı olduğu ülkelerde Windows 11’in desteklenmemesi anlamına geliyordu. Microsoft tarafından sistemlerin Windows 11 uyumluluğunu kontrol etmek amacıyla yayınlanan PC Health Check aracıyla da bu durum doğrulanmış oldu.

Peki Microsoft’a bu kararı verdiren şey neydi? Eski bilgisayarların artık tedavülden kalkması mı, yoksa Intel’in yeni işlemcilerini satma çabası mı? Komplo teorisyenleri için üzgünüz ama Microsoft’un bunu yapmasının nedeni ikisi de değil. Insider sürümü ile beraber geçici olarak bu zorunluluğun kalkması ve nihai sürümde yine olup olmayacağı da ayrıca bir merak konusu.

TPM Nedir? Ne İşe Yarar?

TPM yani Trusted Platform Module (Güvenilir Platform Modülü) aslında fiziksel olarak anakartlarda bulunan bir güvenlik donanımıdır. Bilgisayarınızı şifrelediğiniz zaman (bu, kullanıcı oturumuna parola koymaktan farklıdır), güvenlik anahtarlarınız TPM adı verilen bir modül tarafından tutulur. Böylece sisteminize bulaşan herhangi bir zararlı yazılım şifreleme anahtarınızı alamaz. Alsa bile çoğunlukla TPM modülüne bağlı olarak anahtarlar tek yönlü bir algoritma yardımıyla güvence altına alınmıştır. yani diskinizi ele geçiren kişinin verilere erişmesi söz konusu değildir.

Her bir TPM modülü benzersiz imzalara sahip başka bir donanımdır zira üretim esnasında imzalar özel olarak verilmekte. Ayrıca TPM’lerin bir cihazda aktif olarak kullanılabilmesi ve etkinleştirilebilmesi için fiziksel olarak sahibinin olması gerekiyor. Bu güvenlik modülleri eskiden anakartların üzerinde geliyorken şimdilerde doğrudan işlemcinin içerisinde yer alıyor. Ayrıca sonradan da bu modülleri satın almak mümkün. Nitekim son günlerde fırsatçıların etkisiyle bu modüllerin katbekat pahalı satılmaya başlandığını görüyoruz.

Son yıllarda piyasaya sürülen bilgisayarların neredeyse tamamı BIOS uyumlu (CSM destekli) UEFI firmware’ler ile geliyor. Teoride bu nedenle son 10-11 sene içerisinde çıkan her bilgisayar rahatlıkla Windows 11’i çalıştırabilir. Ama saçmalık şurada ki temel bileşenler desteklese bile TPM 2.0 olmadığı için Windows 11’in bu cihazlara kurulamaması gibi bir durum söz konusu.

Öte yandan ertesi gün ortaya çıkan haberlerde gördük ki maalesef TPM modülü olmayan bilgisayarlara Windows 11’i yüklemek mümkün değildi. Minimum sistem gereksinimlerinde TPM 2.0 zorunlu hale getirilmişti. Bu otomatikmen 8. nesilden önceki bütün Intel işlemcilerin ve TPM’im yasaklı olduğu ülkelerde Windows 11’in desteklenmemesi anlamına geliyordu. Microsoft tarafından sistemlerin Windows 11 uyumluluğunu kontrol etmek amacıyla yayınlanan PC Health Check aracıyla da bu durum doğrulanmış oldu.

Peki Microsoft’a bu kararı verdiren şey neydi? Eski bilgisayarların artık tedavülden kalkması mı, yoksa Intel’in yeni işlemcilerini satma çabası mı? Komplo teorisyenleri için üzgünüz ama Microsoft’un bunu yapmasının nedeni ikisi de değil. Insider sürümü ile beraber geçici olarak bu zorunluluğun kalkması ve nihai sürümde yine olup olmayacağı da ayrıca bir merak konusu.

TPM Nedir? Ne İşe Yarar?

TPM yani Trusted Platform Module (Güvenilir Platform Modülü) aslında fiziksel olarak anakartlarda bulunan bir güvenlik donanımıdır. Bilgisayarınızı şifrelediğiniz zaman (bu, kullanıcı oturumuna parola koymaktan farklıdır), güvenlik anahtarlarınız TPM adı verilen bir modül tarafından tutulur. Böylece sisteminize bulaşan herhangi bir zararlı yazılım şifreleme anahtarınızı alamaz. Alsa bile çoğunlukla TPM modülüne bağlı olarak anahtarlar tek yönlü bir algoritma yardımıyla güvence altına alınmıştır. yani diskinizi ele geçiren kişinin verilere erişmesi söz konusu değildir.

Her bir TPM modülü benzersiz imzalara sahip başka bir donanımdır zira üretim esnasında imzalar özel olarak verilmekte. Ayrıca TPM’lerin bir cihazda aktif olarak kullanılabilmesi ve etkinleştirilebilmesi için fiziksel olarak sahibinin olması gerekiyor. Bu güvenlik modülleri eskiden anakartların üzerinde geliyorken şimdilerde doğrudan işlemcinin içerisinde yer alıyor. Ayrıca sonradan da bu modülleri satın almak mümkün. Nitekim son günlerde fırsatçıların etkisiyle bu modüllerin katbekat pahalı satılmaya başlandığını görüyoruz.

Son yıllarda piyasaya sürülen bilgisayarların neredeyse tamamı BIOS uyumlu (CSM destekli) UEFI firmware’ler ile geliyor. Teoride bu nedenle son 10-11 sene içerisinde çıkan her bilgisayar rahatlıkla Windows 11’i çalıştırabilir. Ama saçmalık şurada ki temel bileşenler desteklese bile TPM 2.0 olmadığı için Windows 11’in bu cihazlara kurulamaması gibi bir durum söz konusu. TPM destekli anakartları inceleyebilirsiniz.

Hangi İşlemciler Destekleniyor, Hangileri Desteklenmiyor?

Windows 11’in şu ana kadar sızan Insider sürümü haricindeki sürümleri TPM 2.0’ın bulunmasını zorunlu kılmıştı. Eğer işlemciniz Microsoft tarafından açıklanan “AMD veya Intel destek listesi” içinde yazıyorsa Windows 11’i alacak olan kullanıcılar arasındasınız diyebiliriz. Sadece yapmanız gereken UEFI ayarlarınızdan Intel için PTT, AMD sistemler içinse fTPM ayarını aktifleştirmek.

Bu destek listesi ilk açıklandığında birinci nesil Ryzen ve yine birinci nesil Threadripper işlemciler dahil değildi. Intel tarafında da 6. ve 7. Nesil hiçbir işlemci Microsoft tarafından desteklenmiyordu.  Daha sonra alınan kararla 7. Nesil Intel ve 1. Nesil Ryzen işlemcilere yönelik destek getirildi. Yine de 2016’dan önceki hiçbir işlemcinin desteklenmemesi oldukça acımasız. Destek listesinin sürekli genişlemesiyle beraber daha eski işlemcilere de destek geleceğini düşünüyoruz.

Hatta belki TPM destekleyenler için ve desteklemeyenler için iki ayrı kurulumla da karşılaşabiliriz. Bu opsiyonu Microsoft’un sunması gerekiyor. Listede yer almayan işlemcilere sahip olan kimselerin TPM’i donanımsal olarak anakarta takılabilecek şekilde satın alması mümkün fakat bu Microsoft tarafından “açık ve resmi” bir şekilde desteklenmiyor. Bazı özellikler beklenen gibi düzgün çalışmayabileceğinden TPM modülünün eski bir bilgisayara sonradan eklenmesi önerilmemekte.

Sonuç

Bu karardan kendi çıkarımımız, Microsoft elindeki diğer patentli TPM teknolojilerini de kullanmak ve pazara sunmak istiyor. Anti-hile çözümleri, kötü amaçlı yazılım korumaları ve diğer teknolojiler Microsoft’un zayıf kaldığı siber güvenlik sektöründe elini güçlendirebilir. Kullanıcılar da daha iyi ve güvenli bir Windows deneyimi elde edebilirler. Şimdilik yeni alınan kararla TPM zorunluluğu kalkmış olsa da ileride tekrardan gelebilir.

Ek olarak değinmeden geçmeyelim: Windows 11 duyuruldu, her şey iyi güzel fakat fırsatçılar da boş durmuyor. Lansmandan hemen sonra her yerde aniden TPM modülleri yok olmuşçasına toplanıp kara borsaya çekildi. İkinci el satış platformlarının birçoğunda normal TPM fiyatlarının 2-3 katına satılan modüller olduğunu görmek mümkün.

Eskiden bir TPM modülü yaklaşık 200 lira civarında alınabiliyorken şu anda fırsatçılar yüzünden 90 ila 100 dolar yani 700-800 lira bandında bulunabiliyor. Halihazırda zaten küresel anlamda çip krizi de varken Microsoft sanki böylesi büyük bir karar almakta fazlasıyla acele etmiş gibi gözüküyor. Yine de siz bir TPM modülü almakta acele etmeyin. Windows 11’in çıkışına daha var.