Hatırlar mısınız bir dönem TÜBİTAK’ta bir grup Türk mühendis toplanmış ve ilk yerli ve milli işletim sistemimiz olan Pardus’u geliştirmişti. Pardus, bugünlerde yalnızca bir Linux dağıtımı olarak hayatına devam ediyor. Pardus işletim sistemine olan destek neden çekildi, Pardus nasıl bir işletim sistemi gelin yakından bakalım.
Takvimler 2003 yılını gösterirken Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’na yani TÜBİTAK’a bağlı olan Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi’nde yani ULAKBİM’de bir ekip toplandı. Dönemin en iyi mühendislerinden oluşan bu ekibin amacı ilk yerli ve milli işletim sistemimizi geliştirmekti. Başardılar da. Pardus adı verilen Linux tabanlı ilk işletim sistemimizin ilk sürümü 2005 yılında yayınlandı.
Bizim de haberlerini verdiğimiz gibi Pardus işletim sistemi hızla devlet kurumlarında yaygınlaştırılmaya çalışıldı ve teşvik edildi. Ancak 2011 yılına geldiğimiz zaman Pardus işletim sistemini oluşturan ana kadro tasfiye edildi ve işletim sistemi hayatına yalnızca bir Linux dağıtımı olarak devam etmek zorunda kaldı. Neden böyle oldu sorusunun yanıtı tam olarak bilinmiyor ama gelin bu sistemi biraz yakından tanıyalım.
Bu Yazının İçeriği
Pardus nedir?
Pardus, 2013 yılında TÜBİTAK ULAKBİM bünyesinde oluşturulan bir ekip tarafından geliştirilmeye başlanan ve ilk sürümü 2005 yılında yayınlanan Linux tabanlı ilk yerli işletim sistemimizdir. Pardus, başta devlet kurumları olmak üzere tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına Windows alternatifi olarak geliştirilmişti.
2011 yılında neden olduğu bilinmiyor ancak Pardus işletim sisteminin ilk sürümünü yani asıl yapıyı oluşturan mühendis ekibi tasfiye edildi. Yaklaşık 35 kişiden oluşan mühendis ekibinin ayrılması sonrası Pardus’a olan destek büyük oranda geri çekildi. Günümüzde Pardus, Debian tabanı üzerinden bir Linux dağıtımı olarak hayatını sürdürüyor.
Pardus özellikleri nelerdir?
- Herkesin kullanımına açık ve tamamen ücretsizdir.
- Bilgisayar performansını arttırarak hızlı bir kullanım sunar.
- Alternatiflerine göre çok daha güvenlidir.
- İlk kez bilgisayar kullanan bir kişi bile kolayca sistemi çözerek kullanmaya başlayabilir.
- Hızlı ve kolay kurulmasının yanı sıra kurulum gerektirmeden bile çalışabilir.
- Dahili ve ücretsiz olarak gelen pek çok farklı yazılım ve program paketine sahiptir.
- Her kullanıcı kolayca özelleştirebilir.
- Açık kaynak kodlu olması nedeniyle tamamen şeffaftır.
- Türkçe başta olmak üzere pek çok farklı dil desteğine sahiptir.
Pardus işletim sisteminin sunduğu özelliklere baktığımız zaman bugün pek çok işletim sisteminde karşılaşmadığımız kadar çekici özellikler olduğu görülüyor. Güvenli ve hızlı kullanımın ücretsiz olarak sunulmasının yanı sıra bir de bugün tonla para ödeyerek aldığımız program paketlerinin ücretsiz sunulması büyük avantaj.
Pardus nasıl kullanılır?
- Adım #1: Buradan Pardus yükleme dosyasını bilgisayarınıza indirin.
- Adım #2: Dosyayı çalıştırarak DVD ya da USB bellek üzerinden bir kurulum medyası oluşturun.
- Adım #3: Kurulum medyası üzerinden Pardus’u deneyebilir ya da bilgisayarınıza kurabilirsiniz.
- Adım #4: Kurulum detaylarını dosya içindeki Kurulum Kılavuzu’nda bulabilirsiniz.
- Adım #5: İşlem tamam.
Pardus, Debian tabanlı bir Linux dağıtımı olduğu için var olan işletim sisteminizi silmeden ya da bilgisayarınıza format atmadan da kullanmanız mümkün. Yukarıdaki adımları izleyerek kendinize bir kurulum medyası oluşturduktan sonra farklı bilgisayarlara bu medyayı bağlayarak Pardus işletim sistemini kullanmanız mümkün.
Pardus, aynı zamanda bir kurtarıcı olarak da görev yapıyor. Örneğin bilgisayarınız çöktü ve içerideki tüm dosyaları kaybettiğinizi düşünüyorsunuz. Açılış sırasında Pardus işletim sistemini çalıştırarak bilgisayarınızı açabilir ve içindeki tüm dosyalara ulaşabilirsiniz. Bu açıdan Linux tabanlı pek çok sisteme benzer bir özelliğe sahiptir.
Pardus sistem gereksinimleri:
- Pardus 19.5 XFCE için;
- 1024 MB+ RAM
- 8GB+ disk alanı
- En az 800 x 600 çözünürlük destekli grafik işlemci
- 64-bit destekli 1.0 GHz+ işlemci
Pardus işletim sisteminin son sürümü olan Pardus 19.5 XFCE sürümünü kullanmak için bilgisayarınızın minimum sistem gereksinimleri bu şekilde. Yukarıda verdiğimi bağlantı üzerinden Pardus işletim sisteminin diğer sürümlerini inceleyebilir ve bilgisayarınıza en uygun sürümü indirerek hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.
Pardus ile amaçlanan neydi?
Pardus projesinin TÜBİTAK gibi bir devlet kurumunda başlaması, özellikle bu çalışmanın henüz ortada yazılım öğrenin diyen kimse yokken başlaması gerçekten devrim niteliğinde bir adımdır. Projenin ilk amacı tüketici odaklı değildi. Başta okullar olmak üzere tüm devlet kurumlarında güvenle ve ücretsiz olarak kullanılacak bir işletim sistemi oluşturmaktı.
Pardus projesi ile amaçlanan, henüz 2005 yılındayken Türk halkını yazılım dünyası ile tanıştırmak ve dışa bağımlı olmadan kendi yazılım sistemimizi geliştirmekti. Ana ekipte yer alan mühendisler, bugün Pardus’un Debian hatta Linux tabanlı olmasından bile rahatsızlar. Çünkü asıl yapılmak istenen kendi kendine yeten bir sistem oluşturmaktı.
Bu bağlamda ana ekip uzun yıllar boyunca Pardus’u geliştirmek için önemli çalışmalar yaptı. Hatta ana ekibin tasfiye edilmesinden sonra bile bugün proje hala TÜBİTAK ULAKBİM bünyesinde geliştirilmeye devam ediyor. Ancak eski destek maalesef artık verilmediği için böyle bir sistem basit bir Linux dağıtımı olmaktan öteye geçemiyor.
Pardus projesi nasıl devam edebilir?
Sakın yanlış anlaşılmasın. Pardus projesi hala devam ediyor ve TÜBİTAK mühendisleri hala bu işletim sistemini güncel ihtiyaçlara göre uyarlamaya devam ediyor. Oldukça güçlü bir altyapıya sahip Pardus 19.5 XFCE sürümü, işletim sisteminin son sürümü olarak hala indirebilir ve kullanılabilir durumda. Ancak eski gücünde değil.
Debian tabanlı olması, bu işletim sistemini muhtaç bırakıyor. Tıpkı yerli ve milli olarak tanıtılan ancak Google altyapısını kullanan arama motorları gibi. Şık bir arayüz tasarlayarak başka bir taban kullanmak hiçbir teknolojiyi yerli ve milli yapmaz. Neredeyse 20 yıl önce kazandığımız bu başarı neden devam etmesin ki?
Yerli teknoloji firmalarımız harika ürünler tasarlıyorlar. Yabancı ortaklı olsa bile yazılım geliştirme konusunda son derece başarılı şirketlerimiz var. Bir de her şeyin ana kaynağı olacak ve tüm bu teknolojiyi tek bir noktada birleştirecek güçlü bir işletim sistemi kursak ne güzel olur. Yerli teknoloji ürünlerinde kullanılacak yerli bir işletim sistemi hayal değil, yalnızca biraz destek istiyor. İlk yerli otomobilimiz TOGG neden Pardus ile çalışmasın?
Yıllar önce ürettiğimiz yerli ve milli işletim sistemimiz Pardus hakkında bilmeniz gerekenleri ve bu projenin geleceğimizi nasıl şekillendireceğini anlattık. Geçmişten aldığımız güç ile bugünü şekillendirmemiz mümkün. Yeter ki doğru işi yapacak insanlarımıza doğru imkanlar verebilelim.
